Aile, anne-baba ve çocuk ya da çocuklardan oluşan bir sistemdir. Bu sistemin içinde, birden fazla ilişki vardır. Aile terapisti, aile sistemi içindeki ilişki biçimlerine ve ilişki biçimlerinin detaylarıyla çalışır. Bu detaylar arasında, aile bireyleri arasındaki kurulan ittifaklar, oluşmuş olan muhalefetler, güçlü ilişki parçaları, zayıf ilişki parçaları vardır. Bunlar, aile terapistinin, aile terapisinde önemle üstünde durduğu ve değişim ve dönüşüm sağlayacağı alanlardır.
Aile Sistemi İçindeki İlişki Biçimleri
Aile sistemi içinde, birden fazla ilişkiden bahsetmek mümkün. Bu ilişkileri 3 kişiden oluşan (anne-baba-çocuk) bir aile için şöyle sıralayabiliriz; anne-baba ilişkisi, anne-çocuk ilişkisi, baba-çocuk ilişkisi, anne-baba-çocuk ilişkisi. Bu ilişki biçimlerini barındıran sistem, aile sistemidir. Aile sistemi bu ilişkilerin her birinden ayrı ayrı etkilenir ve etkileşim içine girer. Aile terapisti, bu ilişkilerin her birini yakından inceler ve aile sistemi üzerindeki etkilerini anlamaya çalışır. Bu etkileşimli ilişkilerde sorun oluşturan parçaları tespit eder ve bu parçaları onarmak için aile sistemini ele alır.
Aile Sistemi İçindeki İttifaklar Ve Muhalefetler
Aile sistemi içinde bulunan tüm ilişkilerin, kendisine özgü özellikleri vardır. Örneğin, anne-baba-çocuktan oluşan 3 kişilik bir ailede, hangi ikili(ler) arasında kurulan ittifak ve hangi ikili(ler) arasında oluşan muhalefetlerin belirlenmesi ve bunun tüm aile bireyleri tarafından da fark edilmesi önemli bir unsurdur. Çünkü, bu ilişki dinamikleri, aile sistemindeki algı, düşünüş biçimi, beklenti, kurallar ve sorunları çözme biçimlerini doğrudan etkileme gücüne sahiptir. Örneğin, anne, baba ve 18 yaşında kız çocuğunun olduğu bir aile sisteminde, anne-çocuk arasında kurulan ittifak, baba-çocuk arasında oluşmuş olan muhalefet ilişkisi olduğunu var sayalım. Çocukla anne arasındaki ve çocukla baba arasındaki ilişki taban tabana zıt olduğunda, o ailede sorunların yaşanması kaçınılmaz olur. Arkadaşlarıyla plan yapmak isteyen ergen kız çocuğu, annesiyle kurduğu ilişkide, ihtiyaçlarının karşılanması için annesinden destek alırken, babasından alamadığı destek aile sisteminde kaosa neden olur. Buna ek olarak, anne ve baba arasındaki ilişki de olumsuz bir şekilde etkilenmiş olur ve çocukları arasında fikir birliği sağlayamadıklarından, aralarında muhalefet oluşur. Böylelikle, aile sistemindeki kural sistemi, algılayış ve düşünme biçimleri, beklentilerin karşılanması gibi unsurlar aile terapisti eşliğinde çalışılmalıdır.
Aile sistemini anlayabilmek ve ortaya çıkan sorunların çözülebilmesi için her bir ikili ilişki çok önemlidir. Her bir ikili ilişkideki kaynakları, güçlü tarafları belirlemek, aile sistemine dahil edilecek olan kaynakları oluşturur. Aile sisteminde herhangi bir sorun olduğunda, her bir ilişkideki kaynaklar masaya yatırılır ve aile ilişkisine ilmek ilmek işlenir. Böylelikle, aslında farklılıkların aile sistemine yapıcı bir şekilde dahil edilmesi sağlanarak, aile ilişkileri daha da sağlamlaşmış olur. Aile terapistinin günün sonunda ulaşmak istediği nokta, tam da burasıdır.